#ايران-بناى ‫#‏قلعه ‫#‏شوش حفاظت بود يا خيانت.قسمت دوم

فقر و بدبختی خوزستان رو ببینید‎

بناى ‫#‏قلعه ‫#‏شوش حفاظت بود يا خيانت/حسین فرج الله

بزرگترین خیانت به آثار تاریخی شوش را ‫#‏ژان_دمورگان ‫#‏فرانسوی در سال 1897 با ساختن قلعه ‫#‏فرانسویان مرتکب شد!!! .‫#‏تمدن_عيلامي ‫#‏عيلاميان ‪#‎Susa ‪#‎Elam_Civilization ‪#‎Louvre_Museum ‪#‎France

"بزرگترین خیانت به آثار تاریخی شوش را ژان دمورگان فرانسوی در سال 1897 با ساختن قلعه فرانسویان مرتکب شد .ژان دمورگان این قلعه را شبیه به زندان باستیل فرانسه طراحی کرد وبا کمک معمار دزفولی در بالاترین نقطه شهر شوش انراساخت او با این کار علاوه بر پنهان کردن آثار زیر قلعه که از قدیم ترین آثار شوش می باشند برای ساخت دیوارها هزاران قطعه خشت باستانی که تعداد زیادی از آنها کتیبه های میخی دارند را به کار بردوبرای به دست آوردن این خشت ها چقدر ازآثار شوش را ازبین بردوبه جای بازسازی کاخ ها ومعابد شوش دست به ساخت قلعه ای به سبک قرون وسطی اروپا زد که در دیدگاه بسیاری از صاحب نظران خیانت به آثار وتاریخ شوش می باشد.

دمورگان دلیل از بین بردن بناهای تاریخی وساخت قلعه را حفاظت ازیاقیان قلمداد می کند ولی پاسخ این نظریه بسیار ساده بود ".شوش شهرى به ديرينگی انسان ،به وسعت قلب مردمی که دیوارهای آجری آنرا با خطوط میخی آراسته اندوبه حیای دخترانی که چهره معصوم خود را پشت روسری خود پنهان نموده اند شوش نیز هنوز از حیای دیدار فرزندان خود ویا نه از ترس غارت لباس های رنگینش وزیورالات براقش چهره معصوم خود را در خاک پنهان نموده است.شوش شهری به قدمت همه صفحات کتاب های مقدس وبه پاکی قدم های انبیایی که بر این سرزمین پا نهاده اند .وبه شکوه وعظمت همه تمدن هایی که بشر تا کنون ساخته است .

شوش اولین یا از اولین شهرهای جهان با قدمتی شش هزار ساله ویا خیلی بیشتر از آن با تپه هایی که هنر وفرهنگ این مردم را به سختی درون خود حفظ نموده تا آنها را به آیندگان تحویل دهد تا شاید روزی شکوه از دست رفته خود را باز یابد و چه بسا همانگونه که کتاب مقدس وعده داده روزی تمدن عیلام با پایتختی شوش دوباره زنده شود واز زیر خاک سر بر آورد.

اولین کاوشگران شوش یهودیان انگلیس بودنند که از کتاب مقدس تورات با این شهر آشنا شده واز روی نشانه های این کتاب راهی شوش شدند تا آن عظمت وصف ناپذیری که در عهد کدر لاعمر پادشاه شوش درکتاب مقدس به آن اشاره شده را بیابند ونهر اولای (شاوور)که ارمیای نبی به آن اشاره نموده را از نزدیک ببینند وآثار شوش را بیابند.

نخستین کاوشگر شوش کنت لافتوس انگلیسی در سال 1851. م بودکه توانست مکان اصلی شهر شوش را بیابد وآثار فراوانی را در کاشهای خود به دست آورد. پس از لافتوس در سال 1884ژان ومارسل دیو لافوا حفاری شوش را به عهده گرفتند که در حدود دوسال یعنی تا سال 1886 طول کشید.در دوره کاوشهای فرانسویان آثار فراوانی مانند سربازان عیلامی وشیرهای دروازه شوش یافت شدند علاوه بر آن کاخ های عیلامی در تپه صنعتگران واکروپل وشهر پانزدهم ودیگر مکان ها پیدا شدند.

دیولافوای فرانسوی که مدت دوسال درشوش وپس از آن به شهرهای ایران وعراق مسافرت می کندوکاوشهایی در کلده عراق انجام می دهد با همه توهین وبدگویی های که نسبت به مردم عرب خوزستان ودیگراقوام می داردولی انقدرشرایط را ترسنا ک نمی یابد واز غارتگری ووحشی گری که چندین بار در کتابش به آنها پرداخته خبری نیست وهیچگاه در خاطراتش یاداشتی از به سرقت بردن یا غارت اموال دیده نمی شود.

درسال 1897ژان ژاک دمورگان واردشوش می شود وبا همکاری تعدادی از صاحب نفوذان دزفول مانند حاج مصطفی دزفولی وخانواده فیلی کاوش در این شهر را آغاز می کند.ژان دمورگان کاوش در بلندترین نقطه شوش را آغاز می کند که مشرف به حرم دانیال نبی و رودخانه شاوور می باشد.ودرواقع می توان آنرا سالم ترین وبلند ترین کاخ ها ومعابد شوش دانست و اکنون هم هنوز بلندترین نقطه شهر می باشد.

پس از کاوش در این تپه آثار مهمی مانند مجسمه نبراسو همسر انتاش سازنده معبد دورانتاش ونیز لیوان مشهور سفالی شوش به رنگ نخودی ونقش بز کوهی وطرح چفیه وهمچنین قانون حمورابی یافت شد.این تپه با وسعتی فراوان حاوی معابد وکاخ های فراوان ومربوط به اعصار ودوران مختلف می باشد که به طورکامل کاوش نشده است وهنوز آثار فراوانی دراین نقطه یافت می شود.همانطورکه در کاوش های آقای یغمایی که درسالهای اخیر صورت گرفته با اینکه فرانسویان کاوش هایی از قبل انجام داده بودنندامااثار وابنیه فراوانی به دست آمد با توجه به این نکته هنوز آثار فراوانی در تپه زیرقلعه فرانسویان وجود دارد.ونیز نکته قابل توجه آنکه کاوش ها فرانسویان از سال 1884 آغاز شد وتا سال های بعد دوام داشت کارشناسی وفنی نبوده اند، زیرا آنها از امکانات بسیار ضعیف ونیروی کاری بی اطلاع از اصول حفاری استفاده کرده بودنند این عوامل باعث از بین رفتن بسیاری از آثار شوش شد.در کتاب خاطرات مادام دیولافوا از شکستن خمره های اجساد وشکستن کوزه های کوچک به دست کارگران خبر می دهد.هرچند که دردناک ترین بخش این سناریوی غارت آثار خوزستان آن است که بسیاری از کاوشگران غربی یاروحانیان مذهبی بودنند ویا نظامی که هدفی جزء غارت این آثار وتغییر تاریخ این سرزمین وتاریخ سازی جعلی نداشتند.

بزرگترین خیانت به آثار تاریخی شوش را ژان دمورگان فرانسوی در سال 1897 با ساختن قلعه فرانسویان مرتکب شد .ژان دمورگان این قلعه را شبیه به زندان باستیل فرانسه طراحی کرد وبا کمک معمار دزفولی در بالاترین نقطه شهر شوش انراساخت او با این کار علاوه بر پنهان کردن آثار زیر قلعه که از قدیم ترین آثار شوش می باشند برای ساخت دیوارها هزاران قطعه خشت باستانی که تعداد زیادی از آنها کتیبه های میخی دارند را به کار بردوبرای به دست آوردن این خشت ها چقدر ازآثار شوش را ازبین بردوبه جای بازسازی کاخ ها ومعابد شوش دست به ساخت قلعه ای به سبک قرون وسطی اروپا زد که در دیدگاه بسیاری از صاحب نظران خیانت به آثار وتاریخ شوش می باشد.

دمورگان دلیل از بین بردن بناهای تاریخی وساخت قلعه را حفاظت ازیاقیان قلمداد می کند ولی پاسخ این نظریه بسیار ساده بود .

اولا ؛اسلحه های فرانسویان نسبت به مردم محلی بسیار پیشرفته بودوبا وجود این اسلحه ها مردم عرب که ممکن بود به فرانسویان آسیب برسانند راحت دفع می شدند.

ثانیا":با استفاده از خاک رس می توان بهترین بناهای خشتی را ساخت وهمان هزینه ای که برای حمل خشت های دور انتاش (چغازنبیل ) داده را می توانست با نصف این هزینه کارگاه خشت زنی راه می انداخت ودر گوشه ای از زمین پهناور شوش قلعه ای خشتی می ساخت.

ثالثا:او می توانست همین قلعه را درکنار حرم دانیال نبی یا هرنقطه دیگر بنا کند که آثار زیر قلعه پنهان نشوندوبعدها می شداین تپه را کاوش کرد.

رابعاً :او می توانست از دزفول وشوش که کوره های آجرپزی داشت وهنوز آثار چندین صدساله آنها تا به امروز وجود دارند آجر بیاورد وخشت های باستانی را در باز سازی کاخ ها ومعابد به کار می برد.

خامساً:او می توانست این قلعه رابه سبک عیلامی بسازد که شاید بیشتر قابل توجیه بود وبا دیگر ابنیه تاریخی سنخیتی داشته باشد.

قلعه شوش ، قلعه فرانسویان ویا تپه اکروپل به شکل ذوزنقه وقاعده آن به سمت شمال می باشد ودور تا دور آن راهروهایی احاطه کرده است وردیف اتاق ها رو به سمت حیاط می باشند این قلعه دارای دو حیاط است که حیاط دوم بلندتر از حیاط اول می باشد .

دیوارهای این قلعه از اجرهای تاریخی شوش ودور انتاش (چغازنبیل) که مربوط به ادوار مختلف تاریخی ساخته شده است .

معماری قلعه به سبک رومی قرون وسطایی وتلفیق اسلامی داردوشبیه به زندان باستیل فرانسه است.

این قلعه در واقع موزه اجرهای تاریخی شوش می باشد که در زمان جنگ تحمیلی آسیب دید زیرا به عنوان پادگان نظامی استفاده می شد که این تخریب پس از جنگ نیز ادامه یافت .

این اثر درسال1380وبا شماره 3983در فهرست آثار ملی ثبت شد.

اما شایدتاابد این سؤال بی پاسخ بماند که چرا آثار تاریخ این سرزمین به تاراج می رود وآنچه قابل تاریج نیست به هر نحوی وبا هر ترفندی از بین می رود . ؟

واینکه چرا در دیگر آثار این سرزمین یا کشور های دیگر همچنین اتفاقی نیفتاد ،آیافقط خطر در این نقطه بود ویا دیگر اماکن تاریخی نیز در معرض خطر بودنند؟

آثار تاریخی متعلق به مردم یک شهر یا کشور نیستند بلکه متعلق به مردم سراسرجهان است پس نمی توان به هر دلیلی آنها را از بین برد ویا با سهل انگاری راهی برای از بین رفتن آنها گشود.وعجیب اینکه فرانسویان این همه ادعای حفظ آثار را دارند چرا دست به این کار ننگین زدنند واین خیانت بزرگ را مرتکب شدند؟

منابع:

1-ژان دیولافوا، ایران کلده شوش، انتشارات دانشگاه تهران.1371

2-ژان دیولافوا.سفرنامه خاطرات کاوشهای باستان شناسی شوش.دانشگاه تهران.1393

3-یغمایی، احسان، شوش کاوش های باستان شناسی در شهر پانزدهم.شرکت سهامی انتشار.1393

4-پرو، ژان.شوش وجنوب غرب ایران. تاریخ وباستان شناسی.نشر مرکز دانشگاهی.تهران.1392

5- کنت لافتوس .ویلیام.سفرنامه پژوهشی سرهنگ لافتوس نخستين کاوشگر شوش.ترجمه عباس امام.نشر شادگان. تهران 1385

#ايران  ‫#‏آثار_تاريخي ‫#‏عيلاميان ‫#‏چغازنبیل ‫#‏یونسکو