مرگ دوباره شهر
افسانه‌ای
تداوم فاجعه در جیرفت-فصل دوم
تاریخ، وارونه می‌شودغارت جریان داشت اما اولین گروه باستان‌شناسی به سرپرستی پروفسور
مجیدزاده وارد جیرفت شد و نیروهای امنیتی توانستند تا حدودی منطقه را کنترل کنند.
کاوش‌ها در شش فصل ادامه پیدا کرد و در جریان آن چند لوح مکتوب گلی، یک نقش برجسته
و چندین مُهر (با کارکرد تجاری) کشف شد. همچنین بزرگ‌ترین زیگورات جهان از خاک
سربرآورد و وسعت تمدن باستانی ارت حدود 400 کیلومتر تشخیص داده شد.تحقیقات نشان داد تمدن ارت درست در میانه دو تمدن بین‌النهرین و دره
ایندوس در پاکستان قرار گرفته و شباهت نگاره‌هایی که از کُنار صَندَل کشف شد با
آثار کشف شده در بین‌النهرین و پاکستان، این احتمال را تقویت کرد که این نگاره‌ها
از ارت ریشه گرفته و به این مناطق رسیده‌اند. شواهد دیگری هم از روابط تجاری
ساکنین ارت با تمدن بین‌النهرین و دره ایندوس پرده برداشت. همه این کشفیات، افسانه
تمدن ارت را که پیش از این باستان‌شناسان گمان می‌کردند وجود خارجی ندارد تحقق
بخشید و تمدن خاورمیانه را وارونه کرد. همچنین با اسکن خاکِ زمین کُنار صندل مشخص
شد در این منطقه به عمق 12 متر، انباشته‌های فرهنگی وجود دارد.این کشفیات، حتی پروفسور مجیدزاده را هم شگفت‌زده کرد؛ او در این
باره می‌گوید: اولین بار که این آثار (آثار کشف شده در جیرفت) را دیدم، تقریبا
سکته کردم و قلبم از حرکت ایستاد. برای اولین بار چیزی می‌دیدم که با آنچه همه
عمرم در باستان‌شناسی خوانده‌ام مغایرت دارد. چیزی که دیدم در بین‌النهرین نیست و
هنر آن خیلی پیشرفته‌تر از هنر بین‌النهرین است.
فصل سوم: آغازِ پایانِ دوبارهکاوش‌های علمی در کنار صندل تا شش فصل ادامه پیدا کرد. اما بعد از آن
حاشیه‌هایی برای این پروژه پیش آمد و به حضور مجیدزاده در منطقه اعتراض شد؛
نماینده وقت جیرفت- حجت‌الاسلام زادسر- از جمله کسانی بود که صلاحیت مجیدزاده را
زیر سوال برد و در روزنامه کیهان هم مطلبی علیه این باستان‌شناس منتشر کرد. کمی
بعد هم خبر رسید به دلیل نبود بودجه، کاوش‌ها به طور کامل متوقف شده؛ توقفی که تا
امروز هم ادامه دارد و حفاظت نامناسب از زیگورات و سایر اکتشافات، آسیب‌های زیادی
به آنها زده است.
در حال‌حاضر، تپه کنارصندل با کم‌ترین
نیروی انسانی محافظت می‌شود؛ حریم آن با زمین‌های کشاورزی چندان مشخص نیست و
مسیربندی نامناسب باعث شده بازدیدکنندگان به‌راحتی بر روی دیوارهای زیگورات تردد
کنند. همچنین فرسایش آبی و بادی هم آسیب زیادی به بافت زیگورات زده. ضمن این‌که
گردشگران بدون تقریبا هیچ نظارتی می‌توانند تکه‌های سفال‌های باستانی را که در
منطقه رها شده از بافت اصلی جدا کنند و با خود ببرند. تنها نقش برجسته کشف‌شده هم
در شرایط اسف‌باری در یک اتاقک برزنتی نگهداری می‌شود. سایر بخش‌های تپه هم از
فرسایش باد و باران آسیب دیده‌اند و شکاف‌های عمیق و کانال‌هایی ناشی از عبور آب
در تپه ایجاد شده که علاوه بر آثار کشف شده، آثار کشف نشده را نیز در مخاطره قرار
داده است.توقف کاوش‌ها در حالی است که به گفته كارشناس
"جیرفت به صد سال کاوش نیاز دارد"؛ "در پایین تپه‌های تاریخی این
محوطه، شهری به وسعت دو در سه کیلومتر بوده که باید ببینیم بافت شهری آن چگونه
بوده است." به علاوه هنوز ارتباط خانه‌ها، محل عبادتگاه این شهر و کارگاه سنگ
مشخص نشده و با توجه به سه لوحی که پیدا شده‌اند، باید به دنبال الواح دیگر یا یک
بایگانی خط در این منطقه بود.البته این ادعا هم مطرح می‌شود که با
وضعیت موجود، همان بهتر که آثار باستانی جیرفت کاوش نشود؛ اما این درست است که
اگر آثار جیرفت پنج‌هزار سال دیگر هم زیرِ زمین بمانند سالم خواهند بود، ولی
نگهبانی و حفاظت کردن از جایی که سوراخ کرده‌ایم و رها شده سخت است، بویژه در
جیرفت که نمک در آنجا زیاد است و دیواری که از خاک بیرون می‌آید، به‌محض خشک شدن و
در صورت حفاظت نشدن، پودر می‌شود.شرایط نامناسب جیرفت، به‌رغم همه
انتقاداتی که به آن شده، باعث شده تمدن "اَرَتَ" همان‌طور که مدت‌ها زیر
خاک بود و به افسانه‌ای برای تاریخ‌شناسان تبدیل شده بود، یک بار دیگر هم از نظرها
محو شود؛ البته این بار تحت نظارت سازمان میراث فرهنگی و در شرایطی که باستان‌شناسان،
جیرفت را پدیده باستان‌شناسی سال‌های اخیر نامیده‌اند.این در حالی است که بسیاری از کشورها با کوچک‌ترین بهانه‌ای به دنبال
تاریخ‌سازی هستند و اگر تمدن "ارت" در هر یک از این کشورها پیدا می‌شد
می‌توانست منافع فراوان اقتصادی و تاریخی را برای آن کشور به همراه داشته باشد اما
با شرایطی که در جیرفت به وجود آمده، خیلی‌ها آرزو می‌کنند ای کاش این تمدن در
نقطه‌ای دیگر از جهان سر از خاک برمی‌آورد؛ تا دست‌کم حفاظت بیشتری از آن به عمل
می‌آمد.
بيشتر بخوانيد :نگهداري آثار تاريخي
بايد در دوره اي كه ارزش فرهنگي را بداند و ضديت با فرهنگ و هنر نداشته باشد
،انجام شود
****
#ايران #مناطق _باستانی #"کُنار_ صَندَل #ریگ انبار_ اطراف_ جیرفت مازندران #خزر #كرمان #كردستان #قزوين #كردستان #سقز #تبریز
ما را در كانال تلگرام همراهي كنيد
http://telegram.me/Havaietazeh
ما را در كانال تلگرام همراهي كنيد
http://telegram.me/Havaietazeh
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر