#ايران-مرگ دوباره شهر افسانه‌ای - تداوم فاجعه در جیرفت

مرگ دوباره شهر افسانه‌ای-تداوم فاجعه در جیرفت

سال 2001 بود که مجله‌های تخصصی باستان‌شناسی از کشفیات تازه‌ای خبر دادند که دانسته‌های انسان را از تاریخ بشر، می‌توانست متحول کند. در نتیجه‌ی همین کشفیات بود که زمان اختراع خط به عقب برگشت و تمدن گمشده "اَرَتَ" (Aratta) که الواح سومری از آن به عنوان تمدنی باشکوه و ثروتمند در میان کوه‌ها یاد کرده بودند، پیدا شد. اما از همان زمان بود که این تمدن در مسیر مرگ دوباره قرار گرفت!

مکان این تمدن گمشده تاریخ، حوالی جیرفت بود اما ماه‌ها قبل از رسیدن نخستین گروه‌های باستان‌شناسی، بسیاری از ارزشمندترین آثار این تمدن توسط مردم منطقه و در کاوش‌های غیرحرفه‌ای سرقت شد. به گفته پروفسور یوسف مجیدزاده، سرپرست تیم باستان‌شناسی، درنتیجه‌ی این حفاری‌های غیرمجاز، بسیاری از مقبره‌ها خالی شد، اسکلت‌ها از بین رفت و بسیاری از آثار باستانی از بافت اصلی خود جدا شدند، در نتیجه امکان یک مطالعه کامل تاریخی سلب شد؛ اتفاقی آن را بسیار دردناک و غمگینانه توصیف مي شود.

فصل اول: غارت

جیرفت از مدت‌ها قبل توجه رسانه‌ها را به خود جلب کرده بود؛ اما در تیترها و مطالبی زیر عنوان "سرقت آثار باستانی". جیرفت، جایی که مطلوب‌ترین شرایط کشاورزی را داراست و به دلیل خوش آب و هوایی به هندوستان ایران یا شمالِ جنوبِ ایران مشهور است، مردمی تنگدست را در خود جای داده. این شهر در مسیر ترانزیت مواد مخدر قرار دارد و مردم در روستاهای دورافتاده آن به سختی از عهده معاش خود برمی‌آیند. همین عوامل بود که باعث شد وقتی نخستین آثار تمدن ارت در جریان سیل سال 1380 روی خاک آمد، مردم، منطقه را بین خود تقسیم کنند و به دنبال یافتن "گنج"، تیشه به ریشه یک تمدن گمشده بزنند و ارزشمندترین آثار را به بهای ناچیزی -حتی یک کیسه آرد- بفروشند؛ اتفاقی که بار دیگر "ارت" را به کام مرگ برد.

شرايط جيرفت در سال 82 همزمان با اوج سرقت‌ها. شرایط آن زمان را این‌گونه توصیف کرد: "هم‌اکنون در جیرفت، همانگونه که در تهران "پفک" و "چیپس" یافت می‌شود، اشیای سنگی عتیقه مربوط به هزاره سوم پیش از میلاد، در دسترس است. در مناطق باستانی "کُنار صَندَل" و "ریگ انبار" اطراف جیرفت، حفاران با کندن 2 تا 2.5 متر خاک کم‌مقاومت، به اشیای سنگی پنج هزار ساله می‌رسند." البته در عمق یک متری زمین نیز سفالینه‌های مربوط به دوره سلجوقی وجود دارد که آن زمان نسبت به آثار سنگی،‌ خریدار کمتری داشت به همین دلیل جست‌وجوگران گنج به راحتی آن را می‌شکستند تا فقط مطمئن شوند سکه‌ای در داخل آن‌ها وجود ندارد.

در همین زمان بود که جیرفت پر شد از دلالان آثار باستانی. مردم هم تلاش خود را برای کشف آثار بیشتر ادامه دادند؛ دستگاه‌های گنج‌یاب در سراسر منطق خرید و فروش می‌شد و حتی آگهی‌های دستگاه گنج‌یاب بر روی دیوارهای شهر مشاهده می‌شد. غارت آثار باستانی بدون نظارتی که بتواند جلوی آن را بگیرد ادامه پیدا کرد؛ تا جایی که یکی از مجلات باستان‌شناسی، جیرفت و مناطق اطراف آن را به یک "پنیر سوئیسی بزرگ" تشبیه کرد که "در هر یک از سوراخ‌های آن‌ فردی در حال حفاری غیرمجاز است".اما افزایش کاوش‌های غیرمجاز و به تبع آن انباشت بازار از سنگ‌نگاره‌های هزاره سوم پیش از میلاد، باعث شد قیمت این آثار به شدت تنزل پیدا کند و آثار سنگی جیرفت که در ابتدا تا 50 هزار دلار در حراج‌های مطرح جهان خرید و فروش می‌شدند به 1000 دلار تنزل پیدا کردند تا دلالان هم باقی‌مانده‌های تمدن "ارت" را با کم‌ترین قیمت به تاراج ببرند.

*****

#ايران #مناطق _باستانی #"کُنار_ صَندَل #ریگ انبار_ اطراف_ جیرفت 
مازندران #خزر #كرمان #كردستان #قزوين  #كردستان #سقز #تبریز

ما را در كانال تلگرام همراهي كنيد
http://telegram.me/Havaietazeh